काठमाडौँ : सामाजिक सुरक्षा कार्यक्रमअन्तर्गत सञ्चालन भइरहेको ‘स्वास्थ्य बिमा’मार्फतको सेवा सुविधा पछिल्ला दिनमा खस्किदै गएको अवस्थामा स्वास्थ्य बिमा बोर्डले पञ्चवर्षीय रणनीतिक मार्गचित्र सार्वजनिक गरेको छ।
९ वर्षअघि महात्त्वाकांक्षी रूपमा सञ्चालन गरिएको बिमा कार्यक्रम पछिल्ला दिनमा यसबाट दिइने सेवा सुविधा जनमैत्री र सर्वसुलभ नभएको हुँदा बिमा कार्यक्रमको प्रभावकारिता खस्कदो छ। यस्तो अवस्थामा बोर्डले केही वर्षको तयारीपछि ‘स्वास्थ्य बिमा रणनीतिक मार्गचित्र २०८१।८२—२०८६।८७’ ल्याएको हो।
नयाँ रणनीतिमा बीमा बोर्ड अबको ५ वर्ष कसरी अघि बढ्छ भन्ने बारेमा जानकारी दिने उल्लेख गरिएको छ।
बोर्डका अनुसार गत १५ साउनको बैठकले ५ वर्षे स्वास्थ्य बिमा रणनीति मार्गचित्र पास गरेको र हालै मात्र उक्त पाँचवर्षे रणनिति सार्वजनिक भएको हो।
मार्गचित्रमा सेवाप्रदायक संस्थाले नियमानुसार सेवा प्रवाह गर्न नसक्दा औचित्यपूर्ण रोगको निदान, उपचार र प्रेषणमा समस्या देखिन थालेको बताइएको छ। यस्तै हरेक दिन करिब ३० हजार दावी प्रविष्ट हुने र तर ८ देखि १० हजार मात्रै परीक्षण गर्न सक्ने क्षमता भएकाले पनि सेवाप्रदायकलाई समयमा शोधभर्ना गर्न कठिनाइ भइरहेको बताइएको छ।
यस्तै स्वास्थ्य बिमा प्रभावकारी सञ्चालनका लागि संघ, प्रदेश तथा स्थानीय सरकारको समन्वयमा मात्रै प्रभावकारी हुने हुँदा बिमा बोर्ड, सेवाप्रदायक‚ सेवाग्राही र साझेदार संघसंस्था समेत जिम्मेवार हुनुपर्ने यो रणनीतिले औँल्याएको छ।
हाल बिमा प्रभावकारी नहुनुमा समयमै सेवाप्रदायक संस्थामा दावी भुक्तानी नहुनु, बिमामार्फतको सेवा गुणस्तर नहुनु, नियमित न्यूनतम सेवा मापदण्डको मूल्यांकन नहुनु, औषधि तथा सामग्रीको नियमित उपलब्धतामा कमी हुनु र हाल बिमामार्फतको सेवा दिने स्वास्थ्य संस्थाको भौतिक पूर्वाधार राम्रो नहुनु लगायतका समस्याका कारण हाल बिमा कार्यक्रम प्रभावकारी नभएको हुँदा भविष्यमा यस्ता समस्याको समाधान गर्ने गरी अगि बढ्नुपर्ने रणनीतिले औँल्याएको छ।
विसं २०७२ सालमा पहिलोपटक कैलाली जिल्लाबाट शुरु भएको स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम अहिले देशव्यापी बनेको छ तर यसको सेवाको प्रभावकारिताका बारेमा भने धेरै प्रश्न उठ्ने गरेको छ।
बोर्डका अनुसार आर्थिक वर्ष २०८०।८१ सम्म जम्मा ८१ लाख १४ हजार ५९४ जना (२८ प्रतिशत) नागरिक र २५ लाख १४ हजार २२० (३८ प्रतिशत) परिवार आबद्ध भएका छन् तर नवीकरण भने ६२ प्रतिशत मात्रै भएको छ। बिमा गरेकामध्ये ४८ प्रतिशतले मात्रै स्वास्थ्य बिमामार्फत सेवा लिएको बताइएको छ।
स्वास्थ्य बिमाका लागि अहिले प्रतिपरिवार (पाँचजना) का लागि ३ हजार ५०० रुपैयाँ योगदान रकम तिर्नुपर्छ। यसले १ लाख रुपैयाँसम्मको उपचार हुनेछ तर पछिल्लो समय सरकारीमा १० प्रतिशत र निजीमा २० प्रतिशत सहभुक्तानीको रूपमा तिर्नुपर्ने व्यवस्था थपिएको छ।
हाल सुविधा थैलीमा १५२ प्रकारका प्रयोगशाला परीक्षण, ७२ प्रकारका इमेजिङ सेवा, १०२ प्रकारका मेडिकल उपचार विधि, ३६ प्रकारका मुटुरोग सम्बन्धी उपचार विधि, ९१५ प्रकारका सर्जिकल उपचार, ४३ प्रकारका शल्यक्रियामा प्रयोग हुने सामग्री समावेश छ
यस्तै सुविधा थैलीमा ११०८ प्रकारका एलोप्याथिक औषधि तथा औषधिजन्य सामग्री र २५ प्रकारका आयुर्वेद तथा वैकल्पिक चिकित्सासँग सम्बन्धित औषधि समावेश गरिएको मार्गचित्रको विवरणमा उल्लेख छ।
हालसम्म स्वास्थ्य बिमा कार्यक्रम देशका सबै जिल्लाका सबै स्थानीय तहसम्म विस्तार भएको बोर्डले जनाएको छ। यो कार्यक्रममा आर्थिक वर्ष २०८०।८१ सम्म जम्मा ८१,१४,५९४ जना (२८ प्रतिशत) नागरिक र २५,१४,२२० (३८ प्रतिशत) परिवार आबद्ध भएको बताइएको छ। कुल बिमितमध्ये ४८ प्रतिशतले स्वास्थ्य बिमामार्फत स्वास्थ्यसेवा लिएको उल्लेख छ।
आ.व. २०८०।८१ मा कुल बिमित नागरिकमध्ये ६२ प्रतिशतले नवीकरण गरेको पाइन्छ। हाल सरकारी र सामुदायिक गरी कुल ४७७ वटा सेवाप्रदायक स्वास्थ्य संस्थाबाट सेवा प्रवाह भइरहेको छ।
तपाईंको ईमेल गोप्य राखिनेछ ।