काठमाडौं : मार्च ८ अर्थात् आज विश्वभर ‘अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस’ मनाइँदैछ। सन् १९११ देखि मनाउन थालिएको यो दिवस ११० वर्ष पुगेको छ।
यस वर्ष 'सामाजिक न्याय र लैङ्गिक समानता दिगो विकासको सुनिश्चितता' भन्ने नाराका साथ विभिन्न कार्यक्रम हुँदैछन्। सन् १९१० मा महिलाहरूलाई मत हाल्ने अधिकार सुनिश्चित गर्ने उद्देश्यका साथ यसलाई अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता प्रदान गरिएको थियो। संयुक्त राज्य अमेरिकाको सोसलिस्ट पार्टीले २८ फेब्रुअरी १९०९ मा सर्वप्रथम नारी दिवसको आयोजना गरेको थियो। सोसलिस्ट पार्टीले सन १९०८ को अन्तर्राष्ट्रिय महिला कपडा कामदारको आन्दोलनको स्मरणमा २८ फेब्रुअरी १९०९ का दिन महिला दिवस मनायो।
यसपछि यो फेब्रुअरीको अन्तिम आइतबारको दिन मनाइन थालियो। १९१० मा सोसलिस्ट इन्टरनेशनलको कोपेनहेगनको सम्मेलनमा यसलाई अन्तर्राष्ट्रीय दिवसको मान्यता दियो
१९१७ मा रसियाका महिलाहरूले, महिला दिवसमा गाँस र कपासको लागि हडतालमा जाने निर्णय गरे। यो हडताल पनि ऐतिहासिक थियो। जारले सत्ता छोडे, अन्तरिम सरकारले महिलाहरुलाई भोट दिने अधिकार दियो। अन्ततः ८ मार्च महिलालाई दिवसको रूपमा मनाइन थालियो।
हरेक वर्ष यस दिनलाई महिला दिवसको रुपमा मनाउन थालिए पनि नेपालमा भने उनीहरुको अवस्थामा खासै परिवर्तन हुन सकेको पाईंदैन। यद्यपी महिला अधिकारका बारेमा पछिल्ला दिनहरुमा उठ्ने गरेका आवाज र स्वतन्त्रताका विषयमा भने सुधार आएको पाइन्छ।
पहिलो पटक नेपालमा त्रिभुवन राजा बनेको दिन यो दिवस मनाउन थालिएको हो। त्यही समयमा प्रधानमन्त्री चन्द्रशमशेर थिए, जसले कानून बनाएरै सती प्रथा उन्मूलन गरेका थिए।
नेपालमा भएका राजनीतिक आन्दोलन देखि सामाजिक कार्यमा महिलाहरू अग्रपंक्तिमा रहि आएका छन्। पछिल्लो समय सडकदेखि सदनसम्म महिला सहभागिता बढ्दै गएका छन्। पारिवारीक जिम्मेवारी पुरा गर्नुपर्ने महिलालाई थप चुनौतीका बाबजुद पनि पुरुषसँगै काँधमा काँध मिलाएर महिलाहरू अगाडि बढिरहेका छन्। हरेक क्षेत्रमा महिलाको उपस्थिती बढ्दै गएको छ। शिक्षामा पहुँच बढ्दै जाँदा महिलाले राज्यका विभिन्न निकायमा आफ्नो दक्षता देखाउन सफल भएका छन्।
तपाईंको ईमेल गोप्य राखिनेछ ।